azuleny, garbniki i inne
PrzestrzeĹ Krakowa
Korzystając z ziół i przygotowywując je warto znać nie tylko ich działanie, ale i działa nie poszczególnych składników.
O witaminach i mikroelementach jest na forum sporo wiadomości i o nich nie będę piasła.
Inne składniki to:
- antrazwiązki,
- azuleny,
- flawonoidy
- garbniki,
- glikozydy nasercowe,
- gorczyce,
- kumaryny,
- saponiny,
- śluzy,
- olejki eteryczne,
- oprócz tego znajdują sie witaminy i mikroelementy.
1) Antrazwiązki.
To są pochodne antracenu działają przeczyszczająco łagodnie (laxantia) lub silnie (purgantia). Antrazwiązki znajdują się w aloesie, korze kruszyny, liściu aloesu, korze szakłaku, kłączu rzewienia itp. IM więcej zawierają cząstek cukrów, tym ich działanie jest silniejsze i łatwiejsza rozpuszczalność w wodzie.
Istnieją wyraźne różnice w działaniu poszczególnych substancji należących do tej grupy związków w zależności od rodzaju surowca roślinnego oraz budowy chemicznej i szybkości wchłaniania. Niektóre składniki podane w postaci mieszanki ziołowej wykazują działanie zbieżne.
Środki roślinne drażniące jelito grube podaje się doustnie wieczorem. Zdarza się, że u niektórych osóbmogą wystąpić objawy uboczne w postaci skurczu jelita, nawet z objawami bólowymi. W tym wypadku mieszanka powinna być zmieniona. Mieszanki zawierające kłącze rzewienia lub liście senesu mogą powodować zmianę zabarwienia moczu - brunatne lub czerwone.
Aloes jest niebezpieczny dla kobiet w ciąży może wywołać kurcze macicy i spowodować poronienie.
2) Azuleny.
Są to węglowodory powstające w wyniku destylacji niektórych związków występujących w olejkach eterycznych w rumianku, krwawniku, piołunie, rumianie szlachetnym.
Azuleny występujące jako wolne związki mają barwę błękitną, fiołkową lub zieloną.
Ich charekterystycznym działaniem jest działanie:
- przeciwalergiczne,
- przeciwzapalne,
to daje zastosowanie w laryngologii, ginekologii i dermatologii.
Gwajazulen (może być otrzymywany syntetycznie) ma zastosowanie doustne jako lek wspomagający leki przeciw histaminowe w dychawicy oskrzelowej i różnego typu schorzeniach uczuleniowych.
Mocz pacjentów leczonych tym środkiem może mieć barwę zieloną.
3) Flawonoidy.
To pochodne chromu mają właściwości farmakologicznejak i witaminpodobne. Wiedza na ich temat jest uzupełniana.
Witamina P jest zespołem różnych związków chemicznych głównie jednak flawonoidów (rutyna, kwercetyna), niektórych pochodnych kumarynowych i trójterpenowych, niektórych garbników.
Zaletą flawonoidów jest:
- zdolność przywracania elastyczności naczyń krwionośnych,
- pozytywne działanie na mięsień sercowy ,
- działanie odtruwające (np w zatruciu mięśnia sercowego kwasem mlekowym),
- działanie moczopędne, można je stosować przez dłuższy czas w stanach przewlekłych np nerek ( liście mącznicy, liście brzozy, ziele skrzypu, rdestu ptasiego, bzu czarnego, fiołka trójbarwnego,
- opóźniają procesy miażdżycowe.
- chronią przy naświetlaniu pierwiastkami promieniotwórczymi,
- leczą stany nadmiernego nasłonecznienia skóry,
- leczą stany krwotoczne pochodzenia naczyniowego,
- leczą zawał serca,
- dusznicę bolesną
- cukrzycę
- miażdżycę
- odczulają.
Rutyna może być przyjmowana przez dłuższy czas bez skutków ubocznych nawet do roku czasu. Jest słabo rozpuszczalna w wodzie, dlatego korzystne jest przyjmowanie wyciągów alkocholowych.
4) Garbniki.
Mają bardzo różną budowę chemiczną. Są lekami o działaniu miejscowym, ściągającym. Tworzą na błonie śluzowej galeretowaty skrzep, ograniczają czynności życiowe komórek, jednocześnie chroniąc głębiej położone komórki przed zakażeniemczynnikami drażniącymi. Działają słabo znieczulająco znosząc odruchy bólowe jak pieczenie i swędzenie towarzyszące stanom zapalnym. Uszczelnia ściany włośniczek, unieczynniają histaminę, działają przeciwprzesiękowo, przeciwobrzękowo i przeciwzapalnie.
Garbniki rozpuszczalne w wodzie znajdują się w kłączach wężownika, liściach orzecha włoskiego, liściach herbaty, korze dębu. Są lekami uzupełniającymi w przypadkach oparzeń, egzemach, przewlekłych krwawieniach, opryszczce, zranieniach ( guzy krwawnicze, upławy)
Uwaga taininy nie można stosować w nadmiarze przy rozległych skóry i błon śluzowych, gdyż może ulec wchłonięciu, przedostać sie do krążenia i sopwodować uszkodzenie naczyń kapilarnych, stłuczeń i ognisk martwicznych w obrębie wątroby. Nalży przyjmując preparaty z taniną nie przekraczać zaleconej dawki.
5) Glikozydy
Glikozydy nasercowe ochodzenia roślinnego obejmują ok 500 odmian. Mają istotny wpływ na pracę serca ludzkiego i dlatego przy ich stosowaniu potrzebna jest duża i wnikliwa wiedza.
W tej grupie podstawowymi lekami pochodzenia roślinnego są leki labolatoryjnie stabilizowane co oznacza że siła ich działania jest ściśle określona.
Glikozydy nasercowe kumulują się w organiźmie i zależy od stanu pacjenta i przyjmowanej dawki. Mogą one wywołać objawy uboczne przy najmniejszym przekroczeniu zaleconej dawki. Pacjenci przyjmujący leki nasercowe powinni informować lekarza prowadzącego jeśli chcą dodatkowo korzystać z leczenia ziołowego.
6) Gorczyce
Nie ma tu ściśle określonej grupy chemicznej, cechą główną jest gorzki smak. Niektóre gorczyce występują w połączeniu z cukrem jako glikozydy.
Gorczyce stosowane doustnie wzmagają łaknienie, hamują skurcze głodowe żołądka, ułatwiają trawienie pokarmów.
Drażniąc nieznacznie błony śluzowe przewodu pokarmowego nie pogarszają schorzeń żołądkowo - jelitowych, mogą byćstosowane przy bezsoczyności i niedokrwistości.
Gorczyce znajdują się w korzeniu goryczki, liściach bobrka, zielu tysiącznika, zielu krwawnika, zielu dziurawca, korzeniu mniszka, korzeniu cykorii, zielu piołunu.
7) Kumaryny
Występują w roślinach w postaci wolnej lub związanej również jako glikozydy.
Działają:
- przeciwzakrzepowo
- przeciwbólowo
- uspakajająco,
- przeciwbakteryjnie
- przeciwgrzybiczo.
Są pewne podobieństwa między kumarynami i flawonoidami.
Niektóre związki kumarynowe - furanokumaryny powodują uwrażliwienie skóry na promieniowanie słoneczne, taki związek znajduje się w korzeniu arcydzięgla, zioło powinno być ostrożnie przyjmować na wiosnę i latem.
NIektóre kumarynowce działają przeciwskurczowo - ziele nostrzyka, ziele płonicznika.
Mogą być stosowane przy schorzeniach przewodu pokarmowego (korzeń biedrzeca), pobudzają procesy trawienne (przetwory arcydzięgiela).
W stanach nadciśnienia, skurczach narządów gładkomięśniowych - żołądek, jelita, drogi moczowe, macica ( ruta).
W czasie ciąży powinny być przyjmowane pod kontrolą lekarską.
Przy dawkach zbyt dużych mogą pojawić się objawy świadczące o zatruciu.
8) Saponiny
Saponiny wypłukują tłuszcze oraz zmniejszają napięcie powierzchniowe cieczy wytwrzając mniej lub bardziej pieniące się roztwory. Dzięki tym właściwościom pomagają w odksztuszeniu zalegającej w oskrzelach wydzieliny. Wzmagają wydzielanie żółci, soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego, nie wywierają natomiast działania moczopędnego (korzeń lukrecji, korzeń mydlnicy).
Niektóre wykazują silne dziaanie przeciw bakteryjne np w roślinie centella asiatica znajduje się związek niszczący prądki gruźlicy.
Związki te przyśpieszają gojenie ran ropni, wyparzeń, wyprysków.
9) Śluzy
W surowcach występują jako produkt wtórny błon komórkowych, rzadko są składnikami komórkowymi.
Śluzy stanowią kilka grup w zależności od ich działania dzielone są na:
- środki łagodzące kaszel - zawarte w wyciągach wodnych łagodzą objawy i działają osłaniająco na błonę śluzową garda zmienioną przez stan zapalny
- wykrztuśne , ułatwiają odksztuszenie zalegającej wydzieliny ( lukrecja, ślaz)
- rozwalniające wywiera działanie na układ trawienny ułatwiając wypróżnienia, te środki nie powinny być stosowane przez długi czas
- osłaniające osłaniają błone śluzową w nieżytach żołądka i jelit przed działaniem czynników drażniących, dodawane śluzy i substancje pęczniejące do zawiesin o działaniu zobojętniającym i osłaniającym przy chorobach wrzodowych ponieważ wiążą znaczne ilości kwasu solnego.
Substancje pęczniejące i śluzy służą do leczenia otyłości, gdyż dają poczucie sytości i ułatwiają wypróżnienie.
Korzystnie działają w przypadkach zatrucia metalami ciężkimi, lekami, toksynami.
Śluzy ułatwiają gojenie się ran
Jednak stosowane zbyt długo utrudniają wchłanianie podstawowych związków takich jak aminokwasy, cukry, tłuszcze, witaminy i związki mineralne.